Giá sắn lao dốc, nông dân “càng làm càng lỗ”
Từ đầu năm 2025 đến nay, giá sắn (khoai mì) tại Tây Ninh liên tục giảm thấp. Trong khi chi phí đầu tư ngày càng tăng, đầu ra bấp bênh, thị trường xuất khẩu phụ thuộc khiến nông dân lâm vào cảnh thua lỗ.
Bán cả tạ sắn không bằng công một ngày phụ hồ
Những ngày giữa tháng 9, theo ghi PV Người Đưa Tin trên cánh đồng Tân Biên, Bến Cầu, Tân Châu (tỉnh Tây Ninh)… từng xe công nông chở sắn xếp hàng chờ thương lái. Thế nhưng khác với khung cảnh nhộn nhịp thường thấy, năm nay nỗi lo hiện rõ trên gương mặt nhà nông khi giá khoai mì rơi xuống mức thấp trong nhiều năm.
Gia đình ông Nguyễn Văn Tuấn (ngụ xã Tân Châu) có hơn 2ha sắn, vốn được coi là "cây trụ cột" mang lại thu nhập ổn định. Thế nhưng vụ này, chi phí đầu tư tăng cao trong khi giá bán giảm mạnh khiến ông lỗ.
Người dân thu hoạch sắn tại xã Tân Châu.
"Công chăm sóc, phân bón, thuốc trừ sâu đều tăng. Thuê nhân công đào khoai giờ ít nhất cũng 200.000 đồng/ngày, trong khi bán ra chỉ được 1.900 đồng/kg, không đủ trả tiền công. Bán cả tạ sắn chưa bằng một ngày phụ hồ", ông Hòa thở dài.
Ông Phạm Quốc Vũ (ngụ xã Hảo Đước) vừa thu hoạch 3ha sắn cũng ngậm ngùi: "Tiền bán sắn chỉ đủ trả phân bón và làm đất, thuê nhân công. Vụ này coi như làm không công. May tôi còn canh tác trên đất nhà, chứ thuê đất thì lỗ nặng".
Tại xã Tân Hội, ông Lê Văn Nam (chủ 5ha trồng sắn) cũng rơi vào cảnh tương tự. Ông cho biết để kịp thu hoạch, gia đình phải thuê 5 – 8 lao động, mỗi người 200.000 – 250.000 đồng/ngày.
"Chỉ riêng tiền công đã chiếm gần phần lớn số tiền bán sắn, chưa kể phân bón và thuốc. Với giá hiện tại, tính ra cả vụ coi như lỗ. Người trồng diện tích lớn như tôi càng khổ vì càng thu hoạch nhiều thì càng lỗ sâu", ông Nam nói.
Người dân thu hoạch sắn, gùi từng giỏ lớn đưa lên xe công nông.
Chị Bùi Thị Vân, thương lái tại Tân Châu cho hay: "Những năm trước, giá dao động 3.000 – 3.500 đồng/kg, nay chỉ còn 1.800 – 2.300 đồng/kg. Có nhích lên khoảng 2.300 đồng/kg đối với loại đạt 30 điểm bột nhưng vẫn quá thấp".
Theo ông Nam phần lớn diện tích sắn tại Châu Thành, Bến Cầu, Tân Biên là đất thuê, giá trung bình 15 – 20 triệu đồng/ha/năm. Cộng thêm phân bón, làm đất, nhân công, nông dân gần như không còn đường gỡ.
"Cây thoát nghèo" lung lay
Tây Ninh từ lâu được xem là "thủ phủ" sắn, diện tích hằng năm thuộc nhóm cao nhất cả nước. Đây cũng là địa phương có số lượng nhà máy chế biến tinh bột mì nhiều nhất, chiếm hơn 35% sản lượng toàn ngành, giữ vai trò xuất khẩu chủ lực.
Thu hoạch sắn trong tâm trạng buồn bã vì giá bán xuống thấp, thu nhập không đủ bù chi phí.
Tuy nhiên, từ đầu năm 2025, giá thu mua sắn tươi liên tục giảm sâu. Tại các vùng trồng trọng điểm như Tân Châu, Tân Biên, Châu Thành, Bến Cầu, mưa nhiều cộng với bệnh khảm lá phổ biến khiến năng suất và chất lượng củ sắn sụt giảm. Trong khi đó, giá thu mua tại nhà máy lại giảm mạnh, đẩy nông dân vào cảnh "càng làm càng lỗ".
Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) tỉnh Tây Ninh, niên vụ 2022–2023 và nửa đầu năm 2024 từng chứng kiến "cơn sốt giá" khi cung khan hiếm, giá sắn tăng cao giúp người dân thu nhập khá. Nhưng hệ quả là hàng loạt diện tích mía, lúa, thậm chí cây ăn trái bị phá bỏ để chạy theo trồng sắn, bất chấp rủi ro thị trường.
Trong khi đó, theo thông tin từ Hiệp hội Khoai mì Việt Nam, từ cuối 2024, nhu cầu nhập khẩu tinh bột mì của Trung Quốc thị trường tiêu thụ hơn 90% sản lượng suy giảm do giá nhiều loại nguyên liệu khác như bắp giảm mạnh. Các nhà máy trong nước buộc bán tinh bột giá thấp để quay vòng vốn.
Bước sang đầu 2025, giá củ sắn chỉ còn 2.300 – 2.600 đồng/kg; đến tháng 3 rớt xuống dưới 1.900 đồng/kg, và cuối tháng 6 mới nhích lại khoảng 2.300 đồng/kg nhưng vẫn thấp hơn nhiều năm trước.
Vụ 2025–2026 sắp xuống giống, hộ ông Nam phân vân không biết nên tiếp tục trồng hay không.
Niên vụ 2024–2025, sản lượng xuất khẩu tinh bột sắn của Việt Nam tăng gần 15% nhưng giá trị lại giảm tới 19% mức sụt giảm mạnh nhất trong vòng 10 năm. Doanh nghiệp chế biến khó khăn, nông dân trồng sắn lao đao.
Ngoài ra, theo Sở NN-MT Tây Ninh do giá sắn những năm qua luôn duy trì ở mức cao dẫn đến diện tích trồng mở rộng, nguồn cung tăng gây áp lực lên giá bán khi thị trường đầu ra gặp khó khăn.
Để tránh tình trạng điệp khúc "được mùa mất giá", ngành nông nghiệp tỉnh đang tăng cường xúc tiến thương mại, tìm kiếm và mở rộng các thị trường xuất khẩu mới ngoài Trung Quốc để giảm sự phụ thuộc.
Địa phương cũng hỗ trợ, kết nối các doanh nghiệp chế biến trên địa bàn tỉnh Tây Ninh với nông dân để xây dựng các chuỗi liên kết sản xuất và tiêu thụ ổn định, đảm bảo đầu ra cho sản phẩm.
Các doanh nghiệp trong nước đồng thời được khuyến khích tăng cường sử dụng nguồn cung tinh bột khoai mì nội địa để sản xuất như xăng sinh học E5, E10 thay thế cho nguyên liệu nhập khẩu.
Trong khi chờ giải pháp căn cơ, nỗi lo vẫn đè nặng lên vai nông dân Tây Ninh. Vụ 2025–2026 sắp xuống giống, nhiều hộ phân vân không biết nên tiếp tục hay bỏ đất hoang.
Đ.Vũ
Link nội dung: https://www.phunuvathoidaivn.com/gia-san-lao-doc-nong-dan-cang-lam-cang-lo-a142801.html