Bước đi quan trọng để điện gió ngoài khơi không bị “thổi bay”

Chính phủ của Thủ tướng Australia Anthony Albanese đang thực hiện các biện pháp mạnh mẽ nhằm thúc đẩy ngành điện gió ngoài khơi, một lĩnh vực được xem là chìa khóa để "xứ sở Kangaroo" đạt được mục tiêu năng lượng tái tạo và giảm phụ thuộc vào các nguồn năng lượng hóa thạch.

Australia hiện có 83 dự án điện gió ngoài khơi, trong đó không có dự án nào đang hoạt động, không có dự án nào có tiến độ xây dựng đủ để kết nối các turbine và tạo ra điện, không có dự án nào đang trong giai đoạn xây dựng, và cũng không có dự án nào được chấp thuận hoặc đã nộp đơn xin chấp thuận.

Ảnh minh họa: ABC Australia

Trong bối cảnh nhiều nhà phát triển có ý định rời bỏ thị trường do các thách thức toàn cầu, chính phủ Australia đã công bố cắt giảm phí, lệ phí và các rào cản hành chính để giữ chân các nhà đầu tư và thúc đẩy việc xây dựng ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi tại nước này.

Bước đi quan trọng

Cụ thể, theo Bộ trưởng Năng lượng và Biến đổi khí hậu Chris Bowen, chính phủ sẽ giảm mạnh các chi phí liên quan đến giấy phép nghiên cứu và phát triển từ 300.000 AUD xuống chỉ còn 20.000 AUD, đồng thời giảm một nửa phí đăng ký giấy phép truyền tải và cơ sở hạ tầng từ 300.000 AUD xuống 150.000 AUD.

Các lệ phí hàng năm đối với giấy phép khả thi và nghiên cứu cũng sẽ được miễn, trong khi lệ phí cho giấy phép truyền tải và cơ sở hạ tầng được giảm một nửa.

Những thay đổi này sẽ được áp dụng trong vòng 2 năm và áp dụng cho 6 khu vực điện gió ngoài khơi đã được công bố trên toàn quốc, với tổng công suất tiềm năng lên tới 24,21 GW – đủ để cung cấp điện cho gần gấp đôi tổng số hộ gia đình tại Australia.

Ngoài ra, các yêu cầu tài chính và báo cáo sẽ được đơn giản hóa, cùng với việc giảm yêu cầu về vốn.

"Những cắt giảm về phí, yêu cầu vốn và thủ tục hành chính này giúp Australia trở thành điểm đến hấp dẫn hơn cho đầu tư và tạo việc làm tại các khu vực", Bộ trưởng Bowen cho hay.

"Chúng tôi muốn hỗ trợ các nhà phát triển xây dựng ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi tại Australia, tạo ra hàng ngàn việc làm dài hạn và cung cấp nguồn điện sạch, rẻ hơn cho hàng triệu hộ gia đình", ông nhấn mạnh.

Điện gió ngoài khơi không tìm thấy tương lai ở cường quốc kinh tế số 1 thế giớiĐỌC NGAY

Ngành điện gió ngoài khơi trên toàn cầu đang đối mặt với nhiều thách thức, bao gồm chi phí tăng cao, áp lực chính trị, hay việc một số dự án quan trọng bị hủy bỏ.

Tại Australia, một số công ty chưa từng triển khai turbine điện gió ngoài khơi đã rời bỏ thị trường mà không có đầu tư đáng kể, được mô tả như một "cuộc di tản hàng loạt".

Ví dụ, Novocastrian Wind đã từ bỏ giấy phép khả thi cho dự án 2 GW ngoài khơi New South Wales, trong khi BlueFloat Energy hủy bỏ dự án Gippsland Dawn trị giá 10 tỷ AUD tại Victoria. Equinor, một nhà đầu tư lớn, cũng rút khỏi nhiều dự án tại Tasmania, bờ biển phía nam New South Wales và Illawarra.

Mặc dù vậy, Australia vẫn được xem là một thị trường tiềm năng. Bang Victoria, nơi đặt mục tiêu đạt 95% năng lượng tái tạo vào năm 2035, đã đặt ra các mục tiêu cụ thể cho điện gió ngoài khơi, với 2 GW phải được xây dựng trước năm 2032 và 9 GW vào năm 2040.

Khu vực Gippsland được chọn là nơi tiên phong, với dự án Star of the South (2,2 GW) được kỳ vọng sẽ là dự án điện gió ngoài khơi đầu tiên của Australia.

Dự án này, do Southerly Ten phát triển, đã đầu tư hàng chục triệu AUD vào các nghiên cứu môi trường và kỹ thuật, và đang chuẩn bị nộp hồ sơ đánh giá theo luật môi trường bang và liên bang.

Cơ hội đi kèm với thách thức

Mặc dù điện gió ngoài khơi hiện đắt hơn 64% so với điện gió trên bờ do chi phí lắp đặt và thiết bị chuyên dụng, các nhà ủng hộ cho rằng công nghệ này mang lại lợi ích lâu dài.

Điện gió ngoài khơi có thể được xây dựng gần các thành phố và khu công nghiệp, giảm nhu cầu xây dựng đường dây truyền tải mới. Gió biển mạnh và ổn định cũng giúp tạo ra nguồn điện đáng tin cậy, bổ sung cho các nguồn năng lượng tái tạo trên đất liền.

Bà Morgan Rossiter, Tổng giám đốc phụ trách mảng điện gió ngoài khơi tại Hội đồng Năng lượng Sạch (CEC), cho biết với 90% các nhà máy than dự kiến ngừng hoạt động trong vòng 10 năm tới, các dự án điện gió ngoài khơi quy mô lớn sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc thay thế.

Bang Victoria đã công bố hỗ trợ tài chính, bao gồm đấu giá hợp đồng chênh lệch (CfD) và thanh toán khả dụng để đảm bảo doanh thu cho các dự án, với các hợp đồng dự kiến được trao trước tháng 10/2026.

Dự án Star of the South, với 150 turbine trong khu vực 586 km2 cách bờ biển Gippsland khoảng 10 km, được xem là bước ngoặt để mở khóa ngành công nghiệp điện gió ngoài khơi tại Australia.

Tuy nhiên, để tiến triển, dự án cần sự chắc chắn về doanh thu và cơ sở hạ tầng hỗ trợ như đường dây truyền tải và cảng.

Ông Charles Rattray, Giám đốc điều hành Southerly Ten, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì động lực và hợp tác chặt chẽ với cộng đồng địa phương để đảm bảo sự chấp thuận xã hội.

Mặc dù một số khu vực như Hunter và Illawarra gặp sự phản đối do lo ngại về thiếu tham vấn cộng đồng, các khu vực như Gippsland lại háo hức với cơ hội việc làm mới.

Các dự án điện gió ngoài khơi có thể tạo ra hơn 15.000 việc làm trong giai đoạn xây dựng và 7.500 việc làm lâu dài, đóng góp đáng kể vào nền kinh tế khu vực.

Như vậy, dù đối mặt với nhiều thách thức, từ chi phí cao đến sự rút lui của các nhà đầu tư, ngành điện gió ngoài khơi vẫn có tiềm năng lớn tại Australia.

Với sự hỗ trợ của chính phủ thông qua cắt giảm phí, đơn giản hóa thủ tục và các cơ chế tài chính như CfD, cùng với sự quyết tâm của các bang như Victoria, ngành công nghiệp này có thể vượt qua giai đoạn khó khăn ban đầu để trở thành một trụ cột trong quá trình chuyển đổi năng lượng của "xứ sở Kangaroo".

Tuy nhiên, việc duy trì động lực, đảm bảo sự chắc chắn về doanh thu và hợp tác với cộng đồng sẽ là yếu tố quyết định để điện gió ngoài khơi không bị "thổi bay".

Minh Đức (Theo Renew Economy, The Guardian)