Tổ chức Sở hữu Trí tuệ Thế giới (WIPO) vừa công bố tin vui cho người Việt: dải đất hình chữ S đang đứng thứ 44/132 trong chỉ số đổi mới toàn cầu 2024, cùng lúc đó Việt Nam được WIPO ghi nhận là một trong 9 quốc gia thu nhập trung bình cải thiện thứ hạng nhanh nhất tính từ năm 2013. Sau 700 ngày liên tục ứng dụng tôn chỉ “đổi mới sáng tạo” vào chính sách và cuộc sống, Việt Nam đã có những cải thiện rõ rệt.
Tính từ năm 2019, khái niệm “đổi mới sáng tạo” đã được đặt ở vị trí trung tâm trong các chính sách phát triển, và một trong những minh chứng rõ ràng chính là sự ra đời của Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC). Chỉ sau vài năm, NIC đã trở thành đầu mối kết nối các doanh nghiệp khởi nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học và cơ quan quản lý, góp phần định hình hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của đất nước.
Trung tâm đổi mới sáng tạo quốc gia NIC Hòa Lạc.
9 lĩnh vực trọng điểm và những mũi nhọn chiến lược
Theo ông Vũ Quốc Huy, giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia, NIC tập trung đầu tư nghiên cứu vào 9 lĩnh vực: sản xuất thông minh, đô thị thông minh, bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, nội dung số, an ninh mạng, công nghệ y tế, công nghệ môi trường và công nghệ hydrogen xanh.
Trong đó, ba lĩnh vực được kỳ vọng tạo đột phá rõ rệt là bán dẫn, trí tuệ nhân tạo và hydrogen xanh.
Bán dẫn đang là tâm điểm cạnh tranh toàn cầu. Nhu cầu chip tăng mạnh cùng xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng đã mở ra cơ hội hiếm có cho các quốc gia mới nổi. Việc Việt Nam nhanh chóng đi sâu nghiên cứu, phát triển công nghệ bán dẫn thể hiện tầm nhìn dài hạn, đặc biệt khi trong Danh mục công nghệ chiến lược vừa ban hành, nhóm công nghệ chip bán dẫn được xác định rõ với sản phẩm chip chuyên dụng, chip AI và chip IoT. Đây chính là nền tảng để Việt Nam tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị công nghệ cao.
Ông Vũ Quốc Huy (trái), giám đốc Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia tại talkshow Kiến tạo đất nước - Tự hào Việt Nam.
Trí tuệ nhân tạo không chỉ là động lực tăng trưởng mới của thế giới mà còn là ưu tiên hàng đầu của Việt Nam. Danh mục công nghệ chiến lược 2025 xếp AI ở nhóm đầu tiên với 6 sản phẩm cụ thể: từ mô hình ngôn ngữ lớn tiếng Việt, trợ lý ảo đến bản sao số và vũ trụ ảo. Việc xác định rõ lộ trình này giúp Việt Nam tận dụng sức mạnh AI để nâng cao năng suất, hiện đại hóa quản trị và thúc đẩy kinh tế số.
Hydrogen xanh được coi là “nhiên liệu của tương lai”, đóng vai trò quan trọng trong quá trình khử carbon toàn cầu. Việc NIC đưa công nghệ hydrogen xanh vào trọng tâm nghiên cứu cho thấy định hướng phát triển bền vững và đón đầu xu thế chuyển dịch năng lượng. Đây cũng là một trong những chủ đề thảo luận chính tại các diễn đàn đổi mới sáng tạo, nhằm tìm giải pháp giảm phát thải, tối ưu hóa sản xuất và bảo vệ môi trường.
Danh mục công nghệ chiến lược mà Thủ tướng Phạm Minh Chính ký ngày 12/6/2025 nêu rõ 11 nhóm công nghệ với 35 nhóm sản phẩm, bao gồm AI, điện toán đám mây và lượng tử, blockchain, 5G/6G, robot và tự động hóa, chip bán dẫn, y sinh học tiên tiến, năng lượng - vật liệu, đất hiếm - đại dương - lòng đất, an ninh mạng và hàng không vũ trụ. Đây là cơ sở pháp lý quan trọng để NIC cùng các bộ ngành cụ thể hóa các dự án, điều chỉnh và bổ sung kịp thời theo nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội.
Cửa ngõ đón làn sóng Big Tech
Trên trường quốc tế, NIC còn là cơ quan thực thi các nhiệm vụ mà Chính phủ và Thủ tướng giao phó, trong đó nổi bật là thúc đẩy các tập đoàn công nghệ lớn đầu tư nghiên cứu và phát triển tại Việt Nam. Meta, Google, NVIDIA hay Qualcomm sẽ đều có thể xem Việt Nam như điểm đến tiềm năng.
Làn sóng Big Tech này mở ra cơ hội tiếp nhận công nghệ, tạo việc làm chất lượng cao và đưa Việt Nam vào bản đồ đổi mới sáng tạo toàn cầu. Tuy nhiên, đi kèm với cơ hội là thách thức về nhân lực chất lượng cao, hạ tầng số và khung pháp lý, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và doanh nghiệp để đảm bảo phát triển bền vững.
Tầm nhìn qua Triển lãm Đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025
NIC tiếp tục khẳng định vai trò khi chuẩn bị tổ chức Triển lãm Quốc tế đổi mới sáng tạo Việt Nam 2025, diễn ra từ ngày 1 đến 10 tháng 10 tại NIC Hòa Lạc. Sự kiện này không chỉ trình diễn thành tựu công nghệ mà còn là cầu nối giữa tài năng Việt Nam với thế giới, đồng thời là hoạt động trọng tâm hưởng ứng Ngày hội đổi mới sáng tạo Việt Nam do Thủ tướng Phạm Minh Chính phát động từ tháng 10 năm 2024.
Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan khu trưng bày các sản phẩm nghiên cứu khoa học của Học viện Kỹ thuật quân sự - Ảnh: VGP. Thủ tướng Phạm Minh Chính tham quan khu trưng bày các sản phẩm nghiên cứu khoa học của Học viện Kỹ thuật quân sự - Ảnh: VGP.
Với quy mô 9 ngày liên tục, triển lãm năm nay được kỳ vọng đánh dấu cột mốc mới trong hành trình xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, mở rộng hợp tác trong và ngoài nước, đặc biệt ở các lĩnh vực sản xuất thông minh, công nghệ y tế và năng lượng hydrogen xanh.
Từ vị trí 44 trong bảng xếp hạng toàn cầu, Việt Nam đang chứng minh rằng đổi mới sáng tạo không chỉ là khẩu hiệu, mà là chiến lược phát triển dài hạn. NIC chính là trung tâm của chiến lược đó, nơi kết nối trí tuệ, công nghệ và cơ hội để đưa Việt Nam vươn lên trong kỷ nguyên kinh tế tri thức.