Ảnh minh họa
Malaysia đang bước vào giai đoạn mở rộng mạnh mẽ ngành sầu riêng, trong bối cảnh nhu cầu từ Trung Quốc tăng cao và ngày càng đa dạng.
Nếu trước đây loại trái cây này chủ yếu được trồng trong các vườn hộ gia đình hoặc trang trại nhỏ, thì nay nhiều tập đoàn lớn, bao gồm cả doanh nghiệp bất động sản và công ty dầu cọ, đã bắt đầu tham gia. Chính phủ Malaysia đặt mục tiêu nâng kim ngạch xuất khẩu sầu riêng tăng 50% vào năm 2030.
Sầu riêng - loại trái cây nổi tiếng với mùi thơm nồng, được tiêu thụ rộng rãi tại Trung Quốc trong nhiều sản phẩm, từ pizza, lẩu đến các loại bánh và đồ uống. Riêng giống Musang King của Malaysia được đánh giá cao nhờ vị đắng ngọt và kết cấu đặc trưng, khiến giá bán tăng gần gấp 4 lần trong 5 năm qua.
Trung Quốc nhập khẩu 1,56 triệu tấn sầu riêng trong năm 2024 với tổng trị giá hơn 7 tỷ USD, trong đó Thái Lan chiếm khoảng 52%, còn Malaysia mới cung cấp chưa đến 1%. Nước này kỳ vọng sẽ nâng sản lượng xuất khẩu sang Trung Quốc từ 14.600 tấn trong năm nay lên hơn 22.000 tấn vào năm 2030, với mặt hàng mở rộng từ cơm, bột đến sầu riêng nguyên quả.
Chuyên gia tư vấn ngành nông nghiệp Lim Chin Khee nhận định ngành sầu riêng Malaysia đang dịch chuyển từ sản xuất quy mô nhỏ sang công nghiệp hóa. Nhiều dự án trồng sầu riêng có diện tích hàng trăm, thậm chí hàng nghìn ha đang hình thành. Một số tập đoàn lớn như IOI Corp, Berjaya Corp, Felda hay PLS Plantations đã công bố kế hoạch đầu tư đáng kể. Đáng chú ý, M7 Plantation Bhd đang phát triển khu trồng sầu riêng rộng 10.000 mẫu Anh (tương đương 4.050 ha) tại bang Kelantan.
Bộ Nông nghiệp Malaysia cho biết diện tích trồng sầu riêng đạt khoảng 72.000 ha vào năm 2024 và tiếp tục tăng nhanh. Nhiều đồn điền dầu cọ cũng đang được chuyển đổi, do sầu riêng Musang King có thể mang lại doanh thu gần gấp 9 lần so với dầu cọ. Bang Sabah hiện đặt mục tiêu bổ sung thêm 5.000 ha trồng mới.
Tuy nhiên, làn sóng mở rộng này cũng làm dấy lên quan ngại môi trường. Truyền thông địa phương cảnh báo khoảng 1.200 ha đất gần khu bảo tồn rừng tại Pahang, nơi sinh sống của hổ Mã Lai, có nguy cơ bị khai thác để trồng sầu riêng. Tổ chức Peka Malaysia cho rằng “cơn sốt sầu riêng” hoàn toàn có thể lặp lại mô hình tăng trưởng nóng của ngành dầu cọ trước đây nếu như thiếu quy hoạch bền vững.
Trung Quốc là quốc gia nhập khẩu sầu riêng lớn nhất thế giới, một quả sầu riêng 6kg tại đây có giá lên tới 200 nhân dân tệ (29 USD). Sầu riêng đặc biệt được ưa chuộng bởi các gia đình trung lưu cũng như những người làm món tráng miệng và những người tặng quà cho các dịp như đám cưới.