Phát biểu tại diễn đàn, ông Phạm Tiến Dũng - Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cho biết, dữ liệu và khách hàng là độc lập, nhưng thực chất không hề tách rời. Không có khách hàng thì không có dữ liệu và dữ liệu, nếu không được sử dụng, cũng không có giá trị. Đây chính là câu chuyện cốt lõi của ngành ngân hàng.
Về mặt pháp lý, NHNN là một trong số ít các bộ, ngành ban hành hệ thống các Thông tư để điều chỉnh toàn bộ quá trình thu thập, tổng hợp, phân tích dữ liệu. Trong ngành ngân hàng, không có bất kỳ dữ liệu nào được thu thập ngoài khuôn khổ pháp lý này: từ hệ thống báo cáo thống kê, giám sát thông tin tín dụng, hệ thống CIC, phòng chống rửa tiền, đến tất cả các ứng dụng nghiệp vụ đều có Thông tư quy định, làm căn cứ pháp lý cho toàn ngành.
Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Tiến Dũng
Theo Phó Thống đốc, bên cạnh phương châm “Đúng - Đủ - Sạch - Sống”, dữ liệu còn phải giải quyết được hai vấn đề then chốt, đó là: Thứ nhất, khai thác dữ liệu hiệu quả; thứ hai, xây dựng các ứng dụng tốt, tích hợp thông minh, tiện ích và thuận tiện cho người dùng.
Hiện nay, ngành ngân hàng đã tích hợp sâu với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. NHNN cũng là đơn vị đầu tiên ban hành Thông tư về Open API, cho phép các bên kết nối dữ liệu ngành ngân hàng.
Phó Thống đốc nhấn mạnh, dữ liệu là nền tảng, là tài nguyên quý giá. Tuy nhiên, khách hàng mới là trung tâm. Do đó, trong thời đại số hiện nay, ngành ngân hàng phải đáp ứng được 3 yếu tố, gồm: Tạo nên những ứng dụng tốt, thông minh cho khách hàng; hỗ trợ hiệu quả cho khách hàng; bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của khách hàng.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam cho biết, đến nay, hầu hết dịch vụ ngân hàng cơ bản đã được số hóa trên các kênh điện tử; nhiều ngân hàng ghi nhận trên 95% giao dịch thực hiện qua kênh số thay vì tại quầy truyền thống. Hệ sinh thái ngân hàng số ngày càng đa dạng, thông minh đem lại tiện ích hấp dẫn cho khách hàng, từ chuyển tiền, thanh toán hóa đơn, gửi tiết kiệm đến vay online… ngay trên điện thoại.
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam
Nhiều nghiệp vụ cơ bản đã được số hóa hoàn toàn 100% (tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi có kỳ hạn, mở và sử dụng tài khoản thanh toán, mở thẻ ngân hàng, ví điện tử, chuyển tiền, cho vay...). Đến nay, có gần 87% người Việt Nam trưởng thành có tài khoản ngân hàng; giá trị thanh toán không dùng tiền mặt (TTKDTM) gấp 25 lần GDP. Trong 7 tháng đầu năm 2025 so với cùng kỳ năm 2024, giao dịch không dùng tiền mặt qua mã QR tăng 66,73% về số lượng và 159% về giá trị…
Trung tâm của kết quả của tiến trình chuyển đổi số trong ngành ngân hàng Việt Nam trên, được nhận định chính là dữ liệu - yếu tố nền tảng giúp các tổ chức tài chính thấu hiểu sâu sắc hơn hành vi, nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng.
“Chúng ta hướng tới một hệ sinh thái ngân hàng số bền vững, đổi mới nhưng an toàn, nhanh nhưng chuẩn mực, cá nhân hóa nhưng bảo vệ quyền riêng tư, mở kết nối nhưng kiểm soát chặt chẽ rủi ro hệ thống” - ông Hùng nhấn mạnh.
Để khai thác hiệu quả nguồn dữ liệu, ngành ngân hàng vẫn còn phải đối mặt với nhiều thách thức: chuyển hóa khối dữ liệu khổng lồ thành trải nghiệm liền mạch, lấy khách hàng làm trung tâm ở mọi điểm chạm; kết hợp AI, phân tích dữ liệu lớn và các công nghệ mới nhằm mang đến dịch vụ cá nhân hóa theo thời gian thực, đồng thời vẫn đảm bảo an toàn, bảo mật.
Thiếu tướng Nguyễn Ngọc Cương, Giám đốc Trung tâm Dữ liệu quốc gia, Bộ Công an, kiêm Phó Chủ tịch Hiệp hội Dữ liệu quốc gia nhận định, việc khai thác và quản trị dữ liệu trong lĩnh vực ngân hàng đang tồn tại một số khó khăn, thách thức.
Thứ nhất, về chất lượng dữ liệu. Dữ liệu thu thập từ nhiều nguồn khác nhau nên thường xảy ra tình trạng trùng lắp, sai lệch hoặc không cập nhật kịp thời. Việc làm sạch, chuẩn hóa và đồng bộ dữ liệu giữa các ngân hàng và giữa ngân hàng với các cơ sở dữ liệu quốc gia chưa được tiến hành thường xuyên, liên tục.
Thứ hai, về kết nối, chia sẻ dữ liệu. Mặc dù đã từng bước kết nối như với cơ sở dữ liệu dân cư, nhưng nhìn chung các cấu trúc dữ liệu ngành tài chính - ngân hàng và các ngành khác chưa thực sự liên thông. Việc thúc đẩy các tiêu chuẩn mở về dữ liệu, giao thức kết nối (API) giữa ngân hàng với các lĩnh vực như thuế, hải quan, đất đai, doanh nghiệp... để hình thành bức tranh dữ liệu toàn diện về khách hàng, phục vụ đa mục tiêu (phân tích tín dụng, phòng chống rửa tiền, gian lận...) chưa bảo đảm mục tiêu, yêu cầu.
Thứ ba, về khai thác giá trị dữ liệu. Nhiều ngân hàng hiện nay mới chỉ sử dụng dữ liệu cho các mục đích nội bộ; việc làm giàu dữ liệu và chia sẻ giá trị dữ liệu ra bên ngoài thông qua các mô hình như ngân hàng mở (Open Banking), thị trường dữ liệu tài chính chưa được tiến hành thường xuyên, gây khó khăn cho việc tạo ra các dịch vụ mới (cho ngành Fintech và các ngành khác), đồng thời hỗ trợ các ngân hàng tiếp cận nguồn dữ liệu ngoài ngành để hiểu khách hàng hơn.
Thứ tư, về bảo mật và quyền riêng tư. Đây là thách thức lớn nhất khi xử lý dữ liệu quy mô lớn, đặt ra yêu cầu tuân thủ chặt chẽ các nguyên tắc về bảo vệ dữ liệu cá nhân, văn hóa bảo mật dữ liệu phải được quán triệt ở mọi cấp độ trong ngành ngân hàng; đồng thời, phải đầu tư các giải pháp an ninh mạng tiên tiến để chống lại nguy cơ rò rỉ dữ liệu, tấn công đánh cắp dữ liệu…
Do đó, Diễn đàn không chỉ bàn về công nghệ, mà nhấn mạnh sự kết hợp hài hòa giữa: Chiến lược - Dữ liệu - Công nghệ - Con người, đặt trên nền tảng quản trị rủi ro và tuân thủ chủ động. Từ đó hướng tới một hệ sinh thái ngân hàng số bền vững: đổi mới nhưng an toàn, nhanh nhưng chuẩn mực, cá nhân hóa nhưng bảo vệ quyền riêng tư, mở kết nối nhưng kiểm soát chặt chẽ rủi ro hệ thống.
Toàn cảnh sự kiện
Diễn đàn, Triển lãm cấp cao thường niên Smart Banking năm nay quy tụ khoảng 1.000 đại biểu cấp cao đến từ các cơ quan quản lý nhà nước, ngân hàng thương mại, tổ chức tài chính, doanh nghiệp công nghệ và các chuyên gia hàng đầu trong nước và quốc tế.
Sự kiện bao gồm các hoạt động: Phiên Toàn thể với sự tham dự và chủ trì của đại diện lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam, Trung tâm Dữ liệu quốc gia (Bộ Công an); cùng với 3 Phiên Hội thảo chuyên đề về các vấn đề liên quan như: “Quản trị an ninh mạng và gian lận trong môi trường rủi ro hiện nay”; “Kiến tạo hệ sinh thái số và hành trình trải nghiệm khách hàng liền mạch”; “Đổi mới và tối ưu hóa dựa trên AI và dữ liệu” được chủ trì bởi lãnh đạo các Cục, Vụ, Hiệp hội liên quan.