Ngày 26-9, sau 2 ngày xét xử, TAND TP HCM đã tuyên án đối với 4 cựu lãnh đạo Công ty CP Công nghiệp cao su Miền Nam (Casumina) trong vụ chuyển nhượng khu đất công hơn 6.200 m² ở quận 4 (cũ), TP HCM.
Theo đó, HĐXX tuyên phạt bị cáo Phạm Hồng Phú (cựu Tổng giám đốc) 4 năm tù; Bùi Thế Chuyên (cựu Chủ tịch HĐQT), Nguyễn Minh Thiện (cựu Phó tổng giám đốc) và Trần Anh Phương (cựu kế toán trưởng) cùng lãnh 3 năm tù.
Cả 4 bị cáo đều phạm tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí".
Đất công "biến hình" thành dự án bất động sảnKhu đất số 9 Nguyễn Khoái, diện tích hơn 6.200 m², vốn thuộc sở hữu Nhà nước, được cho Casumina thuê làm xưởng cao su. Do gây ô nhiễm, thành phố yêu cầu di dời. Casumina xin chuyển đổi mục đích, lập dự án chung cư, văn phòng, thương mại.
Năm 2009-2010, Casumina bắt tay với Công ty Địa ốc Việt và Công ty Hồng Phúc, lập Công ty Tân Thuận Việt. Cơ cấu vốn: Casumina góp 40%, hai doanh nghiệp tư nhân góp 60%. Casumina đứng tên đất, nhưng toàn bộ triển khai dự án (khởi công, giải phóng mặt bằng, xây dựng…) do nhóm bà Nguyễn Thị Phước – đại diện khối tư nhân, điều hành.
Đến năm 2013, Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem, chủ sở hữu vốn Nhà nước tại Casumina) có kế hoạch tái cơ cấu. Ba lãnh đạo Casumina khi đó (gồm: Phạm Hồng Phú, Bùi Thế Chuyên và Trần Văn Trí) bàn chuyện thoái vốn khỏi dự án.
Âm thầm "bán rẻ"Theo quy định, việc thoái vốn Nhà nước phải xin ý kiến Vinachem, bảo toàn vốn và sát giá thị trường. Nhưng nhóm lãnh đạo Casumina lại tự tính toán, bắt tay với bà Nguyễn Thị Phước để "chuyển nhượng gọn".
Cụ thể, giai đoạn này các bị cáo có 2 phương án chuyển nhượng dự án, phương án 1 bán cho nhóm bà Phước với giá 221 tỉ đồng.
Phương án 2, bán cho ông Bùi Cao Nhật Quân (chủ tịch HĐQT Công ty CP Địa ốc Thành Nhơn). Ông Quân đề nghị mua dự án với giá 280 tỉ đồng. Bà Phước đặt điều kiện với ông Phú, nếu chuyển dự án cho Công ty Thành Nhơn thì ghi nhận các chi phí bà đã chi cho dự án (gồm lãi vay, lương nhân viên, chi văn phòng, tiếp khách…). Tổng giám đốc Phạm Hồng Phú chấp nhận ghi 30 tỉ đồng, gọi là "chi phí ngoại giao". Do đó, phương án 2, bán cho Công ty Thành Nhơn có giá là 225 tỉ đồng.
Hai phương án thoái vốn này được Bùi Thế Chuyên trình HĐTV Vinachem nhưng khi Vinachem chưa có ý kiến thì tháng 8-2013, Phú đã đại diện cho Casumina chuyển nhượng toàn bộ dự án số 9 Nguyễn Khoái, cho Công ty Địa ốc Việt (con trai bà Phước làm Tổng giám đốc) với giá 225 tỉ đồng.
Ngay sau khi ký hợp đồng với Casumina, nhóm bà Phước liền sang tay cho đối tác khác với giá gần 297 tỉ đồng. Như vậy, chỉ nhờ "mua rẻ bán lại", khối tư nhân hưởng chênh hơn 70 tỉ đồng, trong khi Casumina – đại diện vốn Nhà nước, thất thoát khoản tiền khổng lồ này.
Từ lợi nhuận chênh lệch, bà Phước đã đưa cho Phú 10 tỉ đồng để "bồi dưỡng cán bộ", nhân viên Casumina". Khoản tiền này được Phú chia cho ông Bùi Thế Chuyên 10.000 USD và 50 triệu đồng; ông Nguyễn Minh Thiện nhận 300 triệu đồng; số còn lại Phú giữ lại một phần cho bản thân, một phần phát cho nhân viên.
Theo HĐXX, Casumina chỉ được giao quyền sử dụng đất để sản xuất, không có quyền tự ý chuyển nhượng, càng không thể thoái vốn tùy tiện mà bỏ qua ý kiến của chủ sở hữu Nhà nước (Vinachem).
Việc các lãnh đạo Casumina tự ký kết, bán dự án với giá thấp hơn giá trị thực, lại ghi nhận khoản chi phí không chứng từ, đã gây thất thoát đặc biệt lớn cho Nhà nước. Thực tế, Casumina chỉ thu về 225 tỉ đồng, trong khi nhóm tư nhân hưởng lợi hơn 70 tỉ đồng từ chênh lệch giá.
Trong đó, các bị cáo đã gây thiệt hại cho Nhà nước hơn 18,3 tỉ đồng.
Theo quan điểm của VKS, bà Phước không có động cơ, mục đích chiếm đoạt tiền của Casumia, hơn nữa toàn bộ thiệt hại 18,3 tỉ đồng của vụ án đã được khắc phục nên không xem xét xử lý hình sự. Quan điểm này được HĐXX chấp nhận.