Giữ chân nhân tài – bài toán sau những tấm huy chương Olympic
(Chinhphu.vn) – Sáng 8/11, tại Hà Nội, Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD&ĐT) tổ chức Hội nghị tổng kết công tác tập huấn, bồi dưỡng các đội tuyển tham dự Olympic khu vực và quốc tế giai đoạn 2016–2025. Hội nghị không chỉ ghi nhận mười năm thành công của giáo dục mũi nhọn Việt Nam mà còn đặt ra nhiều trăn trở trong chiến lược phát hiện, đào tạo và sử dụng nhân tài trẻ.
Ông Huỳnh Văn Chương đánh giá 10 năm qua, giáo dục mũi nhọn đạt nhiều kết quả nổi bật - Ảnh: VGP/Thu Trang
Theo ông Huỳnh Văn Chương, Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng, giai đoạn 2016–2025, công tác tổ chức thi học sinh giỏi quốc gia và bồi dưỡng đội tuyển Olympic khu vực, quốc tế đạt nhiều kết quả nổi bật. Trong 10 năm qua, các đội tuyển Việt Nam giành 362 huy chương (112 Vàng, 140 Bạc, 89 Đồng và 21 Bằng khen), tăng 48 huy chương so với giai đoạn trước. Việt Nam nhiều năm nằm trong nhóm 10 quốc gia có thành tích tốt nhất tại Olympic Toán, Lý, Hóa, Sinh, Tin.
Nhiều học sinh Việt Nam đạt thành tích xuất sắc như Nguyễn Phương Thảo (điểm cao nhất thế giới Olympic Sinh học 2018), Ngô Quý Đăng (Huy chương Vàng Olympic Toán 2020) hay Võ Hoàng Hải (Huy chương Vàng Olympic Vật lý 2022 khi mới học lớp 10). Thành tích đó thể hiện nỗ lực to lớn của ngành giáo dục trong việc phát hiện, đào tạo và phát huy nhân tài – nhiệm vụ gắn liền với chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao phục vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.
Công tác chỉ đạo, ra đề, coi thi, chấm thi được thực hiện nghiêm túc, khách quan; việc tuyển chọn, huấn luyện đội tuyển quốc gia được tổ chức bài bản, minh bạch, tạo động lực cho học sinh và giáo viên. Chính sách khen thưởng, tuyển thẳng đại học cùng sự quan tâm từ trung ương đến địa phương đã góp phần khích lệ phong trào học tập, nghiên cứu khoa học trong học sinh. Giai đoạn 2021–2024, Đảng và Nhà nước đã trao 2 Huân chương Lao động hạng Nhất, 34 Huân chương hạng Nhì, 36 Huân chương hạng Ba và nhiều Bằng khen cho các tập thể, cá nhân xuất sắc.
Đội tuyển Việt Nam xuất sắc giành 4 HCV tại Olympic Hóa học quốc tế lần thứ 57
Trăn trở về nhân tài du học và ở lại nước ngoài
Từ năm 2016 đến 2024, Việt Nam có 220 học sinh đoạt huy chương tại các kỳ Olympic khu vực và quốc tế. Trong số này, 146 em, chiếm khoảng 66%, đã lựa chọn du học ở các quốc gia như Mỹ, Singapore, Pháp, Australia, Anh... Phần lớn trong đó tiếp tục làm việc ở nước ngoài do điều kiện đãi ngộ và cơ hội phát triển nghề nghiệp thuận lợi hơn trong môi trường khoa học tiên tiến.
Ông Huỳnh Văn Chương bày tỏ trăn trở trước thực tế này. Theo ông, những học sinh đạt giải Olympic không chỉ mang về huy chương mà còn là những tài năng có tiềm năng cống hiến lâu dài, nếu được tạo điều kiện phù hợp để trở về và phát triển trong nước. "Điều quan trọng là làm thế nào để các em có cơ hội quay lại, đóng góp cho sự nghiệp xây dựng đất nước," ông nhấn mạnh.
Lý giải nguyên nhân, ông Chương cho rằng Việt Nam hiện còn thiếu cơ chế riêng cho việc đào tạo và sử dụng học sinh, sinh viên tài năng; chính sách tuyển dụng, đãi ngộ, môi trường nghiên cứu trong nước vẫn chưa đáp ứng được kỳ vọng; đồng thời, chưa có mạng lưới kết nối đủ mạnh để thu hút và phát huy trí tuệ của các cựu thí sinh Olympic.
Trước thực tế đó, Bộ GD&ĐT đang phối hợp với các bộ, ngành liên quan xây dựng Chiến lược quốc gia về phát hiện, đào tạo, bồi dưỡng, sử dụng và đãi ngộ nhân tài trẻ, hướng đến hình thành cơ chế dài hạn, đồng bộ. Bên cạnh đó, Bộ dự kiến thành lập mạng lưới kết nối cựu học sinh Olympic Việt Nam nhằm duy trì mối liên hệ, chia sẻ tri thức và thúc đẩy hợp tác trong nghiên cứu, giảng dạy và đổi mới sáng tạo.
Thu Trang
Link nội dung: https://www.phunuvathoidaivn.com/giu-chan-nhan-tai-bai-toan-sau-nhung-tam-huy-chuong-olympic-a150777.html