Cơn đau đầu của trường ĐH khi 'thế hệ vàng' gen Z đi thực tập

Sinh viên chưa có nhiều kinh nghiệm, đôi khi có thể gặp xung đột khi bước vào môi trường làm việc. Ảnh: Phương Lâm.

Sau vụ một

ThS Trịnh hữu Chung chia sẻ quy trình nhà trường chuẩn bị cho sinh viên trước kỳ thực tập. Ảnh: GDU.

Khi đến giai đoạn thực tập, nhà trường có hai hướng hỗ trợ là xác nhận nơi thực tập theo nguyện vọng của sinh viên hoặc chủ động giới thiệu đơn vị phù hợp với chương trình đào tạo. Mỗi nhóm sinh viên đều có giảng viên phụ trách để nắm tình hình từ ngày đầu đến khi hoàn thành.

“Phần lớn sinh viên lo lắng vì thiếu kiến thức thực tế. Vì vậy, nhà trường chuẩn bị cho các em bộ tài liệu giống như ‘cẩm nang thực tập’, từ kỹ năng ứng xử, quy trình làm việc, yêu cầu doanh nghiệp và nội dung cần tuân thủ”, ông nói.

Trước khi đi thực tập, sinh viên cũng được tập huấn với các tình huống giả định do giảng viên đưa ra nhằm biết cách xử lý khi gặp vấn đề thực tế. Bên cạnh đó, nhà trường cũng gặp gỡ doanh nghiệp và ngỏ lời mời phối hợp chặt chẽ trong quá trình hướng dẫn.

Qua đó, mô hình “bộ ba” giữa nhà trường - doanh nghiệp - sinh viên giúp sẽ giúp thống nhất quy trình, tiêu chuẩn và cách đánh giá, đảm bảo sinh viên nắm rõ những điều được phép và không được phép làm khi tiếp xúc với môi trường làm việc.

Tương tự, là giảng viên đại học, thường xuyên phụ trách hướng dẫn sinh viên trước các đợt kiến tập, thực tập, ThS Nguyễn Ngọc Phương Hồng, giảng viên khoa Luật tại Đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM), cho biết tại Đại học Kinh tế - Luật, trước mỗi kỳ kiến tập, cố vấn học tập sẽ tổ chức họp lớp, hướng dẫn các thủ tục liên quan và các lưu ý cho sinh viên một số nội dung quan trọng, bao gồm tác phong làm việc, thái độ, xử lý tình huống…

Khi trao đổi với sinh viên, ThS Hồng cũng làm rõ bản chất của việc kiến tập, thực tập để các sinh viên hiểu rõ mục đích, từ đó vạch mục tiêu để học hỏi và có thái độ phù hợp khi tiếp xúc với doanh nghiệp.

Vẫn có "sự cố" phát sinh

Dù đã dặn dò sinh viên kỹ càng, ThS Hồng nhận thấy các nhà trường vẫn khó tránh tình trạng doanh nghiệp phản ánh xấu về sinh viên. Đáng chú ý, xu hướng này xuất hiện nhiều trong những năm gần đây và có chiều hướng tăng.

Sinh viên thực tập vẫn có thể gặp xung đột với doanh nghiệp dù đã được giảng viên, nhà trường dặn dò kỹ lưỡng. Ảnh: Phương Lâm.

Lý giải điều này, giảng viên Đại học Kinh tế - Luật cho rằng lý do có thể là khác biệt quan điểm, tư duy giữa các thế hệ. Hiện nay, phần đông lãnh đạo doanh nghiệp là gen Y trở về trước, trong khi sinh viên thực tập đang là “thế hệ vàng” của gen Z.

Tiếp xúc nhiều với sinh viên gen Z, ThS Phương Hồng đánh giá thế hệ này có điểm mạnh là hiểu bản thân có gì và thiếu gì, tiếp cận vấn đề nhanh, tư duy hiện đại, thành thạo công nghệ, rất đề cao và sẵn sàng đấu tranh cho sự minh bạch và công bằng.

Phần đông lãnh đạo doanh nghiệp là gen Y trở về trước, trong khi sinh viên thực tập đang là “thế hệ vàng” của gen Z

ThS Nguyễn Ngọc Phương Hồng, Đại học Kinh tế - Luật (Đại học Quốc gia TP.HCM)

Tuy nhiên, những sinh viên gen Z cũng có điểm yếu là chấp nhận bản thân quá nhanh, dễ bỏ cuộc, dễ mất kiên nhẫn, cái tôi cá nhân lớn nên khó làm việc nhóm, thường quá nhạy cảm với phản hồi, góp ý, dễ bị phân tâm, cư xử thiên về cảm xúc, quản lý thời gian và ưu tiên chưa tốt.

"Những nhược điểm này đôi khi khiến người trẻ rơi vào thế khó bởi khi bắt đầu hòa nhập xã hội, có thể các bạn sẽ lúng túng, chưa biết cách kiểm soát tính cá nhân, qua đó dễ gặp xung đột trực tiếp với doanh nghiệp", ThS Hồng nhận định.

Trong khi đó, ThS Trịnh Hữu Chung cho biết Đại học Gia Định ghi nhận hai nhóm vấn đề chính khi sinh viên tham gia thực tập là không tuân thủ quy định và bỡ ngỡ trước môi trường mới.

Ông Chung nêu rằng một số sinh viên dù được giới thiệu nơi thực tập nhưng không đến theo yêu cầu. Với trường hợp này, nhà trường giải thích rõ quy định đánh giá, đồng thời nhấn mạnh sinh viên có thể không đủ điều kiện tốt nghiệp nếu không hoàn thành thực tập. Ngoài ra, tình trạng sinh viên đi làm thêm trong thời gian thực tập dẫn đến vi phạm giờ giấc vẫn xảy ra. Nhà trường đã phối hợp chặt với doanh nghiệp để theo dõi, nhắc nhở và làm rõ trách nhiệm của sinh viên.

Nhóm vấn đề thứ hai là tâm lý bỡ ngỡ, thiếu tự tin khi làm việc. Với trường hợp này, nhà trường yêu cầu giảng viên hướng dẫn bám sát, thường xuyên trao đổi với sinh viên để hỗ trợ kịp thời.

“Chúng tôi muốn các em hiểu rằng thực tập là một phần quan trọng trong quá trình đào tạo, không thể coi nhẹ”, ông Chung nhấn mạnh.

Dù tồn tại hạn chế, Phó hiệu trưởng Đại học Gia Định cho rằng điểm mạnh của sinh viên hiện nay là tinh thần ham học hỏi. Nhiều em chủ động ở lại sau giờ thực tập để hỏi thêm, tìm hiểu thêm về công việc và tạo sự gắn kết với doanh nghiệp. Đây được xem là yếu tố giúp sinh viên có cơ hội được nhận làm chính thức ngay sau kỳ thực tập.

“Việc tuyên truyền, hướng dẫn kỹ và phối hợp chặt chẽ với doanh nghiệp đã giúp kỳ thực tập trở thành cơ hội nghề nghiệp thực sự. Khi sinh viên làm tốt, nhiều đơn vị sẵn sàng giữ các em lại làm việc”, ông Chung nói.