Bài toán chỗ ở cho sinh viên

Một trong những khu ký túc xá của ĐH Quốc gia Hà Nội. Ảnh: Nghiêm Huê/Tiền Phong.

Từ tỉnh miền núi phía Bắc xuống Hà Nội học, N.Đ.M. mong muốn được ở ký túc xá để giảm chi phí sinh hoạt, yên tâm có chỗ ở trong thời gian học.

Nhưng khi nhập học, M. mới biết ĐH Điện Lực năm nay không có chỗ ở trong ký túc xá vì đang sửa. Trong khi đó, N.T.H. trúng tuyển một trong những trường của ĐH Quốc gia Hà Nội. Có nhu cầu ở ký túc xá nhưng khi tìm hiểu, H. nhận thấy không có cơ hội.

Cung không đủ cầu

Nhu cầu ở ký túc xá của sinh viên tăng cao xuất phát từ 2 nguyên nhân: Giá cả sinh hoạt tăng, giá nhà trọ tăng và nhiều nơi không đảm bảo yêu cầu phòng cháy chữa cháy.

Đang sinh hoạt trong ký túc xá của ĐH Ngoại ngữ (ĐH Quốc gia Hà Nội), Nguyễn Thị Hiển, sinh viên năm thứ nhất cho biết, so với bạn bè thuê trọ ngoài 3-4 triệu đồng/tháng, ở ký túc xá tiết kiệm được một khoản đáng kể. Tiền phòng chỉ vài trăm nghìn/tháng, có điều hòa, khép kín, lại an toàn. Chỗ ở dù hơi chật chội nhưng phù hợp với sinh viên.

Theo ghi nhận của phóng viên, nhu cầu ở ký túc xá của sinh viên ngoại tỉnh khi về Hà Nội học rất lớn. Hàng năm, nhu cầu ở ký túc xá của sinh viên ĐH Bách khoa Hà Nội khoảng 4.000-5.000 nhưng nhà trường chỉ đáp ứng được khoảng 1.000 chỗ.

Hệ thống ký túc xá của ĐH Quốc Hà Nội gồm ký túc xá Mễ Trì có gần 1.826 chỗ ở dành cho sinh viên ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn, ĐH Khoa học Tự nhiên, 2 trường THPT chuyên.

Ký túc xá ĐH Ngoại ngữ có khoảng 1.700 chỗ ở dành cho sinh viên các trường: Ngoại ngữ, Kinh tế, Công nghệ, Luật, Y dược, THPT chuyên Ngoại ngữ…

Ký túc xá Mỹ Đình có 388 phòng với 2.328 chỗ ở dành cho sinh viên Việt Nam và sinh viên nước ngoài đang học tại ĐH Quốc gia Hà Nội và các trường đại học, cao đẳng trên địa bàn Hà Nội. Ký túc xá Hòa Lạc, Hà Nội từ năm học 2025 đáp ứng hơn 6.000 suất cho sinh viên nội trú.

Tổng số chỗ ở ký túc xá của ĐH Quốc gia khoảng 13.000 chỗ trong khi số lượng sinh viên trúng tuyển năm nay hơn 20.000. Ký túc xá Hòa Lạc có nhiều chỗ ở nhất nhưng hiện mới chỉ dành cho sinh viên năm thứ nhất của một số trường thuộc ĐH Quốc gia Hà Nội lên học. Phần lớn sinh viên vẫn học tại các cơ sở trong nội thành Hà Nội. Nên chỗ ở cho sinh viên vẫn căng.

Giải pháp đồng bộ và quy hoạch dài hạn

PGS.TS Nguyễn Phong Điền, Phó giám đốc ĐH Bách khoa Hà Nội, chia sẻ thực tế nhà trường từng làm việc với UBND TP Hà Nội về phương án thuê lại kí túc xá ở khu Pháp Vân - Tứ Hiệp cho sinh viên.

Tuy nhiên, nghịch lý ở chỗ ký túc xá tại ĐH Bách khoa Hà Nội không đủ chỗ cho sinh viên nhưng khi đặt vấn đề ở ký túc xá Pháp Vân - Tứ Hiệp, số lượng thí sinh đăng ký chỉ khoảng 10 phòng. Nguyên nhân do khu ký túc xá này không có hệ sinh thái dịch vụ phục vụ sinh viên.

Nhu cầu sử dụng các dịch vụ tiện ích của sinh viên rất thiết thực. Ví dụ, dịch vụ ăn uống phải gần, hệ thống xe buýt công cộng tiện lợi. Chỉ tính riêng 2 nhu cầu này, khu ký túc xá Pháp Vân - Tứ Hiệp không đáp ứng được.

Tại họp báo thông tin kết quả Đại hội đại biểu Đảng bộ thành phố Hà Nội khóa XVIII, nhiệm kỳ 2025-2030 vừa qua, Phó bí thư Thường trực Thành ủy Hà Nội Nguyễn Văn Phong cho biết trong văn kiện Đại hội XVIII Đảng bộ TP Hà Nội, thành phố xác định rõ trong thời gian tới sẽ tập trung phát triển các đô thị vệ tinh, đặc biệt là khu vực phía Tây với đô thị vệ tinh Hòa Lạc gắn với khu công nghệ cao Hòa Lạc và khu ĐH tập trung tại Hòa Lạc.

Để hiện thực hóa định hướng này cần có giải pháp tổng thể và đồng bộ. Dự kiến cuối năm nay, Hà Nội sẽ khởi công tuyến đường sắt đô thị Metro Văn Cao - Hòa Lạc, tạo nền tảng phát triển khu vực này trở thành đô thị đại học và khoa học công nghệ, với hạt nhân là Khu công nghệ cao Hòa Lạc, ĐH Quốc gia Hà Nội và khoảng 300 ha đất dành cho khu đại học tập trung để di dời các trường đại học từ nội đô lên khu vực này.

Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Phong chia sẻ trước nay vẫn có nhiều người, nhiều cơ sở giáo dục hiểu nhầm và cần hiểu rõ rằng không phải di dời toàn bộ các trường đại học ra khỏi nội đô, mà chỉ di dời phần đào tạo sinh viên. Các trường vẫn được giữ lại, tiếp tục là trung tâm nghiên cứu, đào tạo sau đại học và hợp tác quốc tế.

Đến năm 2030, thủ đô dự kiến có khoảng 650.000-700.000 sinh viên, chiếm 40% tổng số sinh viên vùng đồng bằng sông Hồng. TP Hà Nội chủ trương giảm quy mô đào tạo ở khu vực nội đô còn tối đa 200.000 sinh viên. Các trường có diện tích nhỏ hơn 2 ha được khuyến khích di chuyển ra ngoài.

Việc chuyển dịch ra ngoại thành có nhiều thuận lợi như cơ sở vật chất đáp ứng đủ nhu cầu giảng dạy, học tập, chỗ ở cho sinh viên, song bất cập là không đáp ứng nhu cầu làm thêm, nhu cầu được trải nghiệm các hoạt động văn hóa - chính trị - kinh tế ở khu vực nội đô. Bất cập này đang thể hiện rất rõ khó khăn của một số trường đã có cơ sở ở ngoại thành nhưng không thể đưa sinh viên về đào tạo.