Bên trong 'trường học AI'

Với các môn học truyền thống, học sinh tại Alpha School chỉ học trong 2 giờ mỗi ngày. Ảnh: Alpha School.

Tại trung tâm đổi mới công nghệ của thế giới, một ngôi trường tư “ứng dụng AI” đã trở thành tâm điểm chú ý khi công khai đón nhận công nghệ này.

Ngôi trường này có tên là Alpha School San Francisco, tọa lạc tại bang California (Mỹ). Ngôi trường dành cho học sinh từ mẫu giáo đến lớp 8 này chính thức khai giảng vào mùa thu năm 2025, theo The Guardian.

Cá nhân hóa việc học bằng AI

Trên trang web chính thức, Alpha School San Francisco cho biết mô hình học tập sẽ mang hơi hướm tương lai. Cụ thể, AI giúp học sinh chỉ cần dành 2 giờ mỗi ngày cho các môn truyền thống như Lịch sử và Toán. Việc này được thực hiện cá nhân trên máy tính, bằng phần mềm điều chỉnh theo tốc độ và phong cách học riêng của từng học sinh.

Phần thời gian còn lại được dành cho việc rèn luyện kỹ năng sống thông qua các hoạt động sáng tạo như thiết kế, xin phép và vận hành một xe bán đồ ăn, giúp phát triển khả năng làm việc nhóm, kỹ năng xã hội và hiểu biết tài chính.

Thay vì được “giảng dạy” bởi giáo viên, học sinh được giám sát bởi những “người hướng dẫn” - người đóng vai trò huấn luyện trong quá trình học tập tự định hướng.

Mỗi học sinh có thiết bị riêng và được cá nhân hóa nội dung học nhờ AI. Ảnh: Alpha School.

Thông tin thêm về chương trình đào tạo, Alpha School San Francisco cho biết họ đang phát triển phần mềm riêng và hơn một nửa hoạt động học trên ứng dụng của học sinh được thực hiện bằng phần mềm độc quyền.

Phần mềm này theo dõi toàn bộ quá trình học tập và cung cấp bài học phù hợp với tốc độ cũng như trình độ của từng học sinh, cho phép điều chỉnh bài học theo nhu cầu cụ thể, bao gồm bù đắp lỗ hổng kiến thức, học chậm hoặc nhanh hơn ở từng nội dung, hoặc điều chỉnh tài liệu dựa trên sở thích cá nhân.

Về nhân sự, Alpha School có vị thế thuận lợi để tận dụng làn sóng AI. Người sáng lập thương hiệu là bà MacKenzie Price - người có tầm ảnh hưởng trong lĩnh vực giáo dục, đồng thời là vợ của Andrew Price - Giám đốc phần mềm đang làm việc cùng tỷ phú Texas Joe Liemandt.

Tỷ phú quỹ đầu cơ Bill Ackman cũng được cho là “đại sứ không chính thức” của ngôi trường này. Các gia đình gửi con đến cơ sở San Francisco phần lớn thuộc tầng lớp tinh hoa bởi đây là trường có học phí cao nhất thành phố.

Còn nhiều nghi ngại

Alpha School San Francisco không phải là trường duy nhất tại Mỹ đưa AI vào lớp học. Trên khắp nước Mỹ, nhiều trường khác cũng đang thử nghiệm sử dụng AI như một công cụ hỗ trợ giáo viên phát triển chương trình giảng dạy, xác định xu hướng học tập và tăng sự hứng thú của học sinh.

Tuy nhiên, những trường như Alpha khiến giới nghiên cứu giáo dục và công nghệ phải dè dặt, dù họ đồng ý rằng AI chắc chắn sẽ đóng vai trò quan trọng trong tương lai của giáo dục.

Chuyên gia vẫn còn nghi ngại về tính hiệu quả của chương trình học tại Alpha School. Ảnh: Alpha School.

GS. TS Emma Pierson tại Đại học California, Berkeley, đồng thời là thành viên của Phòng thí nghiệm Nghiên cứu AI Berkeley, nhận định có bằng chứng cho thấy AI có thể mang lại những ứng dụng thú vị trong giáo dục, nhưng đồng thời, chúng ta cũng đã chứng kiến nhiều thí nghiệm giáo dục thất bại trong quá khứ, trong đó có những thí nghiệm do giới công nghệ thúc đẩy.

Là người luôn thận trọng với AI, GS Pierson cho rằng cần có thêm nhiều nghiên cứu khách quan về tác động của AI đối với học sinh ở mọi hoàn cảnh.

Đại học Harvard cũng từng thực hiện một nghiên cứu cho thấy hiệu quả của việc học với AI còn phụ thuộc vào đặc điểm cá nhân. Cụ thể, những học sinh tự tin, chủ động có thể tận dụng AI để mở rộng hiểu biết, trong khi những em thiếu tự tin, dễ ỷ lại, lại bị giảm tư duy phản biện.

Tương tự, chuyên gia về AI Rose Wang tại OpenAI cho rằng các kỹ năng nền tảng như đọc, viết, toán vẫn là cốt lõi trong thời đại AI. Theo bà, mô hình học dựa trên ứng dụng phù hợp hơn với học sinh lớn hoặc có năng lực tốt, còn trẻ nhỏ cần sự tương tác trực tiếp và hợp tác trong học tập.

Các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rủi ro về “ảo giác AI”, thiên vị thuật toán và bất bình đẳng trong tiếp cận, đặc biệt tại các khu vực có chênh lệch giàu nghèo như San Francisco.

Cũng bàn về giáo dục AI tại Alpha School, PGS Ying Xu tại Đại học Harvard giải thích rằng số giờ dành cho học thuật ở ngôi trường này thực ra tương đương với thời gian học sinh ở trường truyền thống tập trung vào chương trình cốt lõi, sau khi trừ đi thời gian làm dự án nhóm, giao tiếp xã hội và nghỉ ngơi.

Các mô hình học tập tự định hướng cũng đã tồn tại từ lâu. Chính bà Xu cũng từng gửi con trai đến trường Montessori - nơi khuyến khích sự thích ứng, tự chọn việc học một cách độc lập.

Trong khi đó, theo ông Chris Agnew, Giám đốc Trung tâm Ứng dụng AI tạo sinh trong giáo dục của Đại học Stanford, phần mềm mà Alpha School sử dụng đã được triển khai rộng rãi trong môi trường công lẫn tư để cá nhân hóa lộ trình học tập.

“AI đóng vai trò như một lớp hỗ trợ, giúp xác định tốc độ học của học sinh và đề xuất bước tiếp theo. Phần lớn AI trong quá trình học không trực tiếp tương tác với học sinh", ông Agnew giải thích.

GS Victor Lee tại trường Giáo dục Sau đại học Stanfor cũng đưa ra nhận định tương tự. Ông cho rằng việc ứng dụng AI tại trường này không phải kiểu trò chuyện liên tục với một chatbot cá nhân hóa như ChatGPT. Thông tin này đã được nhà trường xác nhận và khẳng định chatbot không tham gia vào phương pháp giảng dạy của họ.

Theo nghĩa đó, việc sử dụng công nghệ ở Alpha không quá xa lạ so với những gì người Mỹ thường thấy trong lớp tiểu học. Học sinh vẫn dùng thiết bị điện tử, nhưng không liên tục và luôn có giám sát.

Trước thông tin này, ông Agnew đặt câu hỏi liệu yếu tố AI có đang được cường điệu hóa để thu hút phụ huynh và học sinh, đồng thời mang lại lợi nhuận hay không.

“Họ đang dẫn dắt bằng AI vì đó là xu hướng, và điều đó thu hút rất nhiều sự chú ý”, ông nói với The Guardian.