Cặp anh em đang gây xôn xao Trung Quốc
Công ty đang thu hút sự chú ý nhất tại Trung Quốc vào thời điểm này chính là Cambricon Technologies, một nhà sản xuất chip trí tuệ nhân tạo (AI) có cổ phiếu đã tăng vọt gấp 10 lần trong hai năm qua. Động lực tăng trưởng này đến từ kỳ vọng rằng Cambricon có thể trở thành một đối thủ đáng gờm của Nvidia tại thị trường đại lục.
Cơn sốt xoay quanh Cambricon phản ánh một niềm tin ngày càng lớn tại Trung Quốc rằng nước này đang trên đà phát triển một hệ sinh thái AI độc lập khỏi phần cứng của Mỹ.
Hai anh em họ Trần sáng lập Cambricon.
Hoạt động kinh doanh cốt lõi của công ty là phát triển và thiết kế chip AI cho các máy chủ đám mây, thiết bị biên, thiết bị đầu cuối cũng như các cụm trung tâm dữ liệu. Cambricon được cho là đang phát triển con chip đầu bảng Siyuan 690, dự kiến kế nhiệm dòng Siyuan 590 ra mắt năm 2023. Con chip mới được kỳ vọng sẽ tiệm cận hiệu năng của chip H100 của Nvidia.
Cambricon được thành lập vào năm 2016 bởi hai anh em Trần Vân Cơ (Chen Yunji) và Trần Thiên Thạch (Chen Tianshi), 42 và 40 tuổi. Sinh ra tại Nam Xương, thủ phủ tỉnh Giang Tây, cả hai sau đó đều làm việc tại Viện Khoa học Trung Quốc (CAS), cơ quan nghiên cứu khoa học hàng đầu của quốc gia.
Trước khi gia nhập Viện Công nghệ Tính toán thuộc CAS, anh em nhà họ Trần từng là học viên của "lớp học dành cho thiếu niên tài năng" ưu tú của viện, một chương trình giáo dục đặc biệt được thiết kế để đào tạo những tài năng hàng đầu trong nước. Người anh tập trung vào lĩnh vực bán dẫn trong khi người em rẽ hướng sang AI.
Cả hai đều có chung niềm đam mê thiết kế chip. Theo một cuộc phỏng vấn với người anh Trần Vân Cơ được đăng tải trên tờ China Science Daily vào tháng 9 năm 2024, hai anh em đã cùng nhau chia sẻ "cả nụ cười và nước mắt" khi hợp tác nghiên cứu bộ xử lý học sâu, hay còn gọi là bộ tăng tốc AI.
Người anh kể lại, có lần, họ tranh cãi về một vấn đề nghiên cứu gay gắt đến mức lao vào ẩu đả. "Là anh em, chúng tôi có thể gạt bỏ mọi sĩ diện và thẳng thắn đối mặt với mọi vấn đề," tờ báo dẫn lời. "Có lẽ đó là lý do chúng tôi có thể thúc đẩy nhanh chóng nghiên cứu liên ngành về thiết kế chip và thuật toán AI."
Cặp đôi bắt đầu khám phá ý tưởng "AI kết hợp với chip" vào khoảng năm 2010, trong đó họ nghiên cứu việc sử dụng chip để tăng tốc các thuật toán học sâu.
Năm 2014, bài báo họ đồng tác giả về học máy đã giành giải thưởng cao nhất tại ASPLOS, một hội nghị hàng đầu về kiến trúc máy tính. Với sự hỗ trợ từ CAS, họ đã cho ra mắt nguyên mẫu chip xử lý học sâu vào năm sau đó và đặt tên là Cambricon, theo kỷ Cambri – một kỷ nguyên của sự bùng nổ tiến hóa.
Hiện tại, người em Trần Thiên Thạch là chủ tịch và cổ đông cá nhân lớn nhất của Cambricon, trực tiếp sở hữu 28,6% cổ phần, đưa ông trở thành một trong những người giàu nhất Trung Quốc với tài sản ròng cá nhân trị giá 20 tỷ USD.
Người anh Trần Vân Cơ đã quay trở lại với công việc học thuật ngay sau khi công ty thành lập và hiện là người đứng đầu Phòng thí nghiệm Bộ xử lý của CAS, phòng thí nghiệm hàng đầu của Trung Quốc trong lĩnh vực này.
Phát triển chóng mặt
Dữ liệu tài chính gần đây cho thấy hoạt động kinh doanh của Cambricon đang bắt đầu khởi sắc. Sự xoay chuyển tài chính của công ty là chóng mặt. Cambricon đã tạo ra 28,81 tỷ Nhân dân tệ (khoảng 4,03 tỷ USD) doanh thu trong nửa đầu năm 2025, cao hơn 40 lần so với con số một năm trước đó.
Học viện Công nghệ Thông tin và Truyền thông Trung Quốc, một viện nghiên cứu trực thuộc Bộ Công nghiệp và Công nghệ Thông tin, đã liệt kê công ty này là một trong tám nhà cung cấp phần cứng có sản phẩm tương thích với DeepSeek.
Đà phát triển AI của Trung Quốc đã tăng tốc vào tuần trước, khi DeepSeek cho biết mô hình V3.1 mới nhất của họ được huấn luyện bằng định dạng dữ liệu FP8 mới, vốn "phù hợp với các chip nội địa sắp được phát hành", dù không nêu tên nhà cung cấp cụ thể.
Những bình luận được đưa ra sau khi có tin Nvidia tạm dừng sản xuất chip H20 dành riêng cho Trung Quốc, một động thái mà Bắc Kinh coi là một mối lo ngại về an ninh, càng thúc đẩy sự hào hứng của thị trường nội địa dành cho Cambricon.
Giống như Nvidia, Cambricon thiết kế chip và thuê ngoài việc sản xuất tấm wafer cho các xưởng đúc. Chip AI của Nvidia được sản xuất độc quyền bởi xưởng đúc số 1 thế giới, Công ty Sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC).
Cambricon đã bị thêm vào danh sách đen thương mại của Washington vào tháng 12 năm 2022, bị hạn chế tiếp cận công nghệ cốt lõi của Mỹ, bao gồm cả việc sử dụng dịch vụ đúc chip của TSMC.
Không có thông tin công khai về việc Cambricon sử dụng xưởng đúc nào cho chip của mình, nhưng vì không thể tiếp cận TSMC, nhiều khả năng công ty này phải dựa vào các xưởng đúc tại đại lục như Tập đoàn Sản xuất Chất bán dẫn Quốc tế (SMIC) hoặc Hua Hong Semiconductor.
Giá trị thị trường của Cambricon hiện là 70 tỷ USD, bằng khoảng 70% so với mức 107 tỷ USD của Intel. Intel đã mất 28 năm để đạt được mức vốn hóa thị trường mà Cambricon chỉ mất 9 năm.
