Chia sẻ trong hội thảo do báo Thanh Niên tổ chức mới đây, Lê Hoàng Châu, Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản Tp.HCM (HoREA) đã dẫn chứng các trường hợp người dân, doanh nghiệp đang phải chịu tình trạng giá đất, thuế đất quá cao.
Chẳng hạn, một doanh nghiệp thuê kho diện tích 11.000m2 ở quận 4 (cũ) năm 2022. Giá đất thời điểm đó là 300.000 đồng/m2 và tiền thuê trả hàng năm là 3,3 tỉ đồng. Đến năm 2023, Tp.HCM điều chỉnh hệ số, doanh nghiệp phải trả tiền thuê lên 7,7 tỉ đồng/năm.
Sang tháng 1/2025 thì áp dụng tỷ lệ phần trăm trên bảng giá đất mới, giá đất tăng cao và tiền thuê đất doanh nghiệp phải trả lên hơn 21 tỉ đồng, cao hơn 3 lần so với năm 2023 và cao gấp 7 lần so với năm 2022. Chi phí thuê kho là chi phí logistics và sẽ được tính vào chi phí hàng hóa dịch vụ.
Một trường hợp khác là gia đình ông Nguyễn An (Hóc Môn, Tp.HCM) có ngôi nhà cấp 4 xây năm 2005 với diện tích khoảng 75m2 trên đất được ông bà nội để lại. Từ năm đó đến nay, gia đình chưa đủ điều kiện để xin cấp giấy chứng nhận.
Năm 2010 thì được UBND huyện Hóc Môn (cũ) cấp số nhà cho căn nhà trên. Đến cuối năm 2024, gia đình quyết định xin giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, công ty đo vẽ ra được diện tích phần đất trên là 208m2. Bảng giá đất theo quy định là hơn 11 triệu đồng/m2.
Khi gia đình tìm hiểu về dự kiến tài chính cần có để thực hiện việc hợp thức hóa nhà, xin cấp giấy chứng nhận thì được biết tiền thuế sử dụng đất phải đóng gần 1,7 tỉ đồng, ngoài khả năng tài chính của gia đình.
Ông Lê Hoàng Châu.
Theo ông Châu, những ví dụ trên cho thấy, giá đất tăng, nghĩa vụ tài chính tăng đang dẫn đến rất nhiều bất cập trên thị trường với cả doanh nghiệp, người dân và nền kinh tế.
Liên quan đến khoản thu thuế bổ sung 5,4% với hàng loạt doanh nghiệp do chậm định giá đất, ông Châu đặt vấn đề: Chính phủ quy định thu bổ sung là đúng luật Đất đai nhưng tại sao quy định thu 5,4% và hiện nay Bộ Tài chính đề xuất thu 3,6% trong khi không thuộc lỗi của doanh nghiệp. Quyền ban hành giá đất nhanh hay chậm đều do Nhà nước.
Đơn cử, một dự án đã có quyết định giao đất cách đây 30 năm, năm 2025 mới được tính tiền sử dụng đất là 100 tỉ đồng. Ngoài 100 tỉ đồng mới này doanh nghiệp còn phải nộp tiền bổ sung 162 tỉ đồng. Tương tự, một dự án được giao đất 20 năm và năm 2025 cũng được thông báo tiền sử dụng đất 100 tỉ đồng thì tiền thuế phải nộp bổ sung 108 tỉ đồng. Điều này là cực kỳ vô lý.
"Bộ Tài chính đang tính 3,6% trên cơ sở giảm so với đề xuất đầu tiên nhưng mức thu này là không hợp lý. Chúng tôi đề nghị thay vì thu 5,4% hay 3,6% thì Bộ Tài chính trình Chính phủ chỉ thu bổ sung 0,5%", ông Lê Hoàng Châu nhấn mạnh.
Nói về đề xuất còn 0,5%, Chủ tịch HoREA cho rằng, điều này để vừa chấp hành và tuân thủ đúng quy định tại điểm d khoản 2 Điều 257 Luật Đất đai 2024, vừa "khoan sức dân, doanh nghiệp", vừa không tác động làm tăng giá thuê nhà, thuê bất động sản.
