Cục Sở hữu trí tuệ và Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) ký kết Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ - Ảnh: VGP/TG
Tại hội đàm, hai bên trao đổi về xu hướng toàn cầu trong lĩnh vực sở hữu trí tuệ (SHTT), đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và thảo luận các giải pháp thúc đẩy hợp tác trong giai đoạn tới.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng và Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang thống nhất rằng một hệ thống SHTT hiệu quả có vai trò then chốt trong thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tiến bộ công nghệ, đồng thời tạo động lực cho phát triển khoa học, công nghệ và tăng trưởng kinh tế.
Trên tinh thần đó, Cục Sở hữu trí tuệ và WIPO đã ký kết Bản ghi nhớ hợp tác trong lĩnh vực SHTT, một thoả thuận bao trùm và toàn diện các lĩnh vực hợp tác về SHTT, từ xây dựng chính sách, pháp luật về SHTT đến nâng cao nhận thức, đào tạo nhân lực, hỗ trợ doanh nghiệp và nâng cao năng lực cho Cơ quan SHTT quốc gia.
Mục tiêu của Bản ghi nhớ là tăng cường hợp tác trong các lĩnh vực ưu tiên, nhằm hỗ trợ Việt Nam đạt được những đột phá về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia.
Theo đó, các lĩnh vực ưu tiên triển khai gồm: Hỗ trợ rà soát, xây dựng và thực thi pháp luật, chiến lược và kế hoạch hành động về SHTT ở cấp quốc gia; thúc đẩy vận hành và sử dụng hiệu quả các hệ thống đăng ký quốc tế SHTT tại Việt Nam; nâng cao năng lực cho các tổ chức trung gian, các doanh nghiệp vừa và nhỏ, các doanh nghiệp khởi nghiệp trong quản lý, bảo vệ và thương mại hoá tài sản trí tuệ.
Trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo, nghiên cứu và thương mại hoá, hai bên nhất trí cùng thúc đẩy việc tạo ra, sử dụng thương mại hoá tài sản trí tuệ trong nước, bao gồm việc thúc đẩy hợp tác giữa trường đại học và doanh nghiệp, chuyển giao công nghệ, thực hiện nghiên cứu về SHTT, nghiên cứu về xây dựng chỉ số đo lường sự đóng góp của SHTT trong phát triển kinh tế - xã hội.
Đồng thời mở rộng đào tạo về SHTT ở tất cả các cấp độ, phát triển kỹ năng chuyên môn và cung cấp tài liệu tham khảo, nguồn tài liệu để tuyên truyền, nâng cao nhận thức cộng đồng về SHTT.
Bản ghi nhớ cũng nhấn mạnh việc nâng cao năng lực và hiệu quả tổ chức bộ máy, ứng dụng giải pháp số và trí tuệ nhân tạo trong công tác thẩm định, hỗ trợ thành lập cơ chế giải quyết tranh chấp SHTT, bao gồm cơ chế hòa giải, cho Cục Sở hữu trí tuệ.
Bộ trưởng Bộ KH&CN Nguyễn Mạnh Hùng và Tổng Giám đốc WIPO Daren Tang - Ảnh: VGP/TG
Nửa thế kỷ hợp tác và những dấu ấn nổi bật
Việt Nam gia nhập WIPO từ năm 1976. Với Việt Nam, gần nửa thế kỷ hợp tác cùng WIPO đã giúp định hình một hệ sinh thái SHTT ngày càng bài bản.
Bộ KH&CN luôn khẳng định quyết tâm đưa Việt Nam trở thành quốc gia tiên phong trong ASEAN về đổi mới sáng tạo, trong khi Cục Sở hữu trí tuệ cụ thể hóa bằng những dự án thiết thực như số hóa dữ liệu, đào tạo nhân lực và xây dựng mạng lưới Trung tâm Hỗ trợ công nghệ và đổi mới sáng tạo (TISC).
Một số thành quả hợp tác nổi bật, đem lại nhiều kết quả rõ nét như: Lần đầu tiên, lĩnh vực SHTT được xác định là một nội dung trọng yếu trong Chiến lược phát triển quốc gia, thông qua việc ban hành Chiến lược SHTT đến năm 2030.
Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) 2025 cho thấy, Việt Nam xếp hạng 44/139 nền kinh tế, đứng thứ 2/37 trong nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp. Trong 15 năm liền, Việt Nam luôn có kết quả đổi mới sáng tạo cao hơn so với mức độ phát triển, cho thấy hiệu quả trong việc chuyển các nguồn lực đầu vào thành kết quả đầu ra đổi mới sáng tạo. Việt Nam là một trong 3 quốc gia (Trung Quốc, Việt Nam, Ethiopia) có tốc độ tăng trưởng năng suất lao động nhanh nhất giai đoạn 2014-2024.
Một dấu ấn quan trọng khác là Bộ Chỉ số Đổi mới sáng tạo cấp địa phương (PII). Thí điểm từ năm 2022 và công bố toàn quốc năm 2023, PII là mô hình đo lường đổi mới sáng tạo địa phương đầu tiên trong khu vực, được WIPO đánh giá cao và khuyến nghị nhân rộng sang các quốc gia khác
Trong chuyển đổi số quản lý, Cục Sở hữu trí tuệ đã vận hành hệ thống IPAS, số hóa hơn 600.000 hồ sơ sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, đồng thời phát triển hơn 50 trung tâm TISC trên cả nước.
Về hội nhập quốc tế, Việt Nam đã tham gia 15 điều ước quốc tế quan trọng về SHTT, trong đó có Hiệp ước Hợp tác sáng chế (1993), Nghị định thư Madrid (2006), Thỏa ước La Hay (2019), giúp doanh nghiệp mở rộng bảo hộ sáng chế, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp ra thị trường toàn cầu với thủ tục đơn giản, nhanh chóng….
Việt Nam không chỉ dừng ở vai trò thụ hưởng hỗ trợ từ WIPO mà còn ngày càng chủ động tham gia tích cực vào các ủy ban chuyên môn của WIPO. Việt Nam đã từng giữ trọng trách tại WIPO: Chủ tịch Ủy ban Điều phối (2014-2015), Chủ tịch Đại hội đồng (2018-2019). Gần đây, Việt Nam tham gia hội nghị ngoại giao thông qua văn kiện quốc tế về nguồn gen, tri thức truyền thống và hiệp ước Luật kiểu dáng công nghiệp.
Việc ký kết Bản ghi nhớ hợp tác giữa Cục Sở hữu trí tuệ và WIPO được kỳ vọng sẽ mở ra chương mới trong quan hệ hợp tác, đặc biệt trong bối cảnh thế giới đang dịch chuyển từ “bảo hộ” sang “thương mại hóa” quyền sở hữu trí tuệ. Đây cũng là dấu mốc khẳng định vai trò định hướng, dẫn dắt của Bộ KH&CN đối với lĩnh vực SHTT để đưa SHTT trở thành công cụ quan trọng thúc đẩy tăng trưởng trong giai đoạn mới.
