Thanh Hóa từ lâu được biết đến là “thủ phủ” của cây tre, luồng với diện tích trải dài khắp vùng núi phía Tây. Những năm gần đây, nhờ thay đổi phương thức sản xuất, nhiều hợp tác xã (HTX) tại đây đã mạnh dạn đầu tư chế biến sâu, mở rộng quy mô, tạo việc làm ổn định và nâng cao thu nhập cho người dân.
Tre luồng trở thành “mỏ vàng” cho người dânTre, luồng, nứa… phủ khắp xã Hồi Xuân (Thanh Hóa) và nhiều xã miền núi khác. Trước kia, phần lớn bà con chỉ khai thác nhỏ lẻ, thu nhập bấp bênh. Để nâng cao giá trị của tre, nứa, luồng đã thành lập HTX liên kết các hộ có diện tích rừng luồng lớn, hiệu quả đã khác hẳn. Nhờ sự liên kết của các hộ nông dân với nhau đã tạo ra doanh thu hàng chục tỷ đồng mỗi năm, tạo việc làm ổn định cho hàng trăm lao động địa phương với thu nhập bình quân 7 triệu đồng/tháng.
Điểm khác biệt lớn nhất hiện nay chính là công nghệ. Nếu trước kia chủ yếu làm thủ công, thì nay nhiều cơ sở đã đầu tư dây chuyền hiện đại: cắt, bào, chẻ, ép, hấp sấy, xử lý chống mối mọt. Nhờ đó, sản phẩm tre luồng vừa bền đẹp, tinh xảo vừa bảo đảm an toàn cho người dùng.
Tre, luồng tại Thanh Hóa (ảnh minh họa).
Trên địa bàn miền núi Thanh Hóa có gần 60 cơ sở chế biến tre, luồng. Thay vì chỉ làm sản phẩm thô như tăm đũa, vàng mã, nhiều HTX đã đa dạng hóa sang ống hút, dao muỗng, bàn chải, hộp đựng, khay trang trí, bàn ghế, nội thất cao cấp. Các sản phẩm có mẫu mã hiện đại, thân thiện môi trường, đáp ứng nhu cầu của thị trường trong và ngoài nước.
Chia sẻ trên Tạp chí điện tử Kinh Doanh, Đại diện Hiệp hội Tre luồng Thanh Hóa cho biết, lợi thế lớn là nguồn nguyên liệu dồi dào, nhân công có tay nghề truyền thống và giá thành hợp lý. Nhiều HTX đã chủ động đưa sản phẩm lên các sàn thương mại điện tử để mở rộng kênh bán hàng.
Vươn ra thị trường quốc tế
Thực tế, đã có nhiều sản phẩm tre luồng xứ Thanh chinh phục thị trường khó tính. Công ty TNHH Vibabo ký hợp đồng dài hạn cung cấp ống hút tre, bộ đồ ăn tre, nội thất tre ép cho đối tác nước ngoài, với đơn đặt hàng hàng chục triệu sản phẩm mỗi năm, doanh thu 3–4 tỷ đồng.
Các sản phẩm đều đạt chứng chỉ FSC, ISO, CE, OCOP 3–4 sao, thuận lợi thâm nhập thị trường châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc.
Tại HTX Hợp Phát (Thanh Hóa) mỗi năm tiêu thụ khoảng 15.000 tấn luồng, sản xuất hơn 5.500 tấn giấy và vàng mã, xuất khẩu chủ yếu sang Đài Loan (Trung Quốc) với giá trị gần 6 triệu USD. Đơn vị đang tạo việc làm cho hơn 170 lao động với mức lương từ 7,5 đến 25 triệu đồng/tháng.
Hướng đi bền vững
Thanh Hóa hiện có 783 HTX nông nghiệp, đứng thứ 3 cả nước, trong đó trên 600 HTX hoạt động hiệu quả, nhiều mô hình ứng dụng công nghệ cao gắn với chuỗi giá trị. Riêng giai đoạn 2023–2025, có 22 HTX được hỗ trợ đầu tư hạ tầng và chế biến sản phẩm với nguồn vốn hơn 55 tỷ đồng từ chương trình xây dựng nông thôn mới.
Nhờ sự đồng hành của chính quyền, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh, cây tre luồng đang từng bước khẳng định vị thế “vàng xanh” xứ Thanh. Từ nguyên liệu quen thuộc, nay đã trở thành sản phẩm chế biến sâu, có thương hiệu, đáp ứng tiêu chuẩn quốc tế, giúp người dân miền núi thoát nghèo, vươn lên khá giả.
