Sau mười năm làm việc tại Google, giữa trung tâm công nghệ sôi động nhất thế giới, Jad Tarifi – một kỹ sư kỳ cựu trong lĩnh vực trí tuệ nhân tạo – đã chọn cách rời bỏ mọi thứ quen thuộc để bắt đầu lại từ đầu tại Tokyo.
“Tôi nhận ra mình có thể làm được nhiều hơn ở Nhật Bản so với ở Silicon Valley,” Tarifi nói trong cuộc phỏng vấn với Business Insider, nơi ông kể lại hành trình xây dựng công ty khởi nghiệp AI của riêng mình – Integral AI.
Trước khi trở thành nhà sáng lập, Tarifi từng là một phần trong đội ngũ phát triển trí tuệ nhân tạo tiên phong của Google. Ông tham gia nghiên cứu những mô hình nền tảng làm thay đổi thế giới – trong đó có các mô hình transformer đặt nền móng cho ChatGPT ngày nay.
Nhưng sau gần một thập kỷ, ông bắt đầu cảm thấy mâu thuẫn giữa lý tưởng sáng tạo và giới hạn của một tập đoàn khổng lồ. “Nếu bạn muốn tạo ra thứ gì đó khác biệt – chẳng hạn một trí tuệ nhân tạo cá nhân, một AI có thể tương tác với thế giới thật – điều đó không dễ trong một công ty mà lợi nhuận chủ yếu đến từ quảng cáo”, ông chia sẻ.
Tham vọng của Tarifi là đưa AI vượt ra ngoài màn hình, bước vào thế giới vật lý – những robot có thể hành động, học hỏi và giúp con người giải quyết vấn đề trong đời sống thực tế. Năm 2020, ông chuyển công tác đến văn phòng Google tại Tokyo. Chính nơi đây đã mở ra một góc nhìn mới.
Trong khi Mỹ là trung tâm của nghiên cứu phần mềm, Nhật Bản lại là cường quốc robot công nghiệp, nơi gần như mọi nhà máy đều có sự hiện diện của tự động hóa thông minh. Tarifi nhận ra rằng quốc gia này có sẵn một “môi trường tự nhiên” để AI hòa nhập với thế giới vật lý: các nhà sản xuất, hệ thống cảm biến, chuỗi cung ứng, và một xã hội quen thuộc với robot hơn bất cứ nơi nào khác.
“Tôi nhìn thấy ở Tokyo một mảnh đất màu mỡ cho sự kết hợp giữa AI và robot – thứ mà ở Silicon Valley, dù công nghệ rất mạnh, lại thiếu môi trường ứng dụng”, ông nói.
Năm 2021, ông quyết định rời Google và sáng lập Integral AI – một startup tập trung vào việc xây dựng trí tuệ nhân tạo cho robot và các hệ thống tự hành. Mục tiêu là tạo ra những mô hình AI có thể tương tác với thế giới vật lý – “học cách nắm bắt, di chuyển, cảm nhận” thay vì chỉ xử lý văn bản hay hình ảnh trên máy tính. Integral AI đặt trụ sở chính tại Tokyo, nhưng vẫn giữ liên kết với các trung tâm công nghệ ở Mỹ, nhằm kết nối hai thế mạnh: tư duy AI từ Silicon Valley và năng lực sản xuất – robot của Nhật Bản.
Hành trình khởi nghiệp tại Tokyo không hề dễ dàng. Tarifi kể rằng chỉ riêng việc mở tài khoản ngân hàng doanh nghiệp cũng mất tới ba tháng, trong khi ở Mỹ chỉ vài giờ là xong. Việc xin giấy phép, ký hợp đồng hay thực hiện các thủ tục pháp lý vẫn mang đậm nét “truyền thống,” thậm chí phải dùng con dấu cá nhân – thứ đã biến mất ở phần lớn quốc gia khác.
Nhưng những trở ngại đó, theo ông, lại giúp định hình một cách làm việc khác: chậm hơn, kỹ lưỡng hơn, và bền vững hơn. “Ở Silicon Valley, mọi người thường chạy đua để phát triển nhanh nhất, rồi vấp ngã nhanh nhất. Ở Nhật, bạn phải kiên nhẫn, nhưng khi đã xây xong, nó tồn tại rất lâu”, Tarifi nhận xét.
Môi trường làm việc ở Nhật cũng giúp ông nhìn lại văn hóa doanh nghiệp mà mình muốn xây dựng. Ở Google, Tarifi học được cách lãnh đạo theo hướng “trao quyền cho kỹ sư” – cho phép họ thử nghiệm, phản biện, và không sợ sai. Ở Integral AI, ông cố gắng kết hợp tinh thần đó với tính kỷ luật và sự tỉ mỉ của người Nhật. Startup của ông vì vậy mang hai “dòng máu”: năng động và sáng tạo như Thung lũng Silicon, nhưng vận hành theo phong cách chậm rãi, chắc chắn của Tokyo.
Điều khiến Integral AI khác biệt so với các công ty AI khác nằm ở định hướng: không chạy đua phát triển mô hình ngôn ngữ khổng lồ như OpenAI hay Anthropic, mà tập trung vào ứng dụng thực tiễn – robot có thể học và hành động. Tarifi tin rằng cuộc cạnh tranh “mô hình to nhất” sẽ sớm bão hòa, bởi các tập đoàn lớn đang chiếm ưu thế về dữ liệu và tài nguyên.
“Nếu bạn chỉ đào tạo một mô hình transformer nữa, bạn gần như không có cơ hội. Nhưng nếu bạn kết hợp AI với thế giới vật lý, đó là một hướng hoàn toàn khác”, ông nói.
Từ góc nhìn của Tarifi, Nhật Bản có tiềm năng trở thành trung tâm đổi mới mới của thế giới. Dù chưa có nhiều startup đình đám như Mỹ, nơi đây sở hữu nền công nghiệp sản xuất, nguồn nhân lực kỹ thuật và văn hóa chất lượng – ba yếu tố cần thiết cho giai đoạn mà AI bắt đầu chạm vào đời sống thực. Ông cho rằng thế giới đang bước vào kỷ nguyên mà phần mềm và phần cứng không thể tách rời: “Chúng ta cần những AI có thể nhìn, nghe, di chuyển và hiểu được thế giới – và không nơi nào hiểu điều đó rõ hơn Nhật Bản”.
Theo: Business Insider
